به گزارش تجارت نفت به نقل از شانا به نقل از ماهنامه ایران پترولیوم، سازمان منطقه ویژه پارس در منطقه نفتی و گازی عسلویه، شامل سه منطقه پارس یک (پارس جنوبی)، پارس ۲ (کنگان) و پارس ۳ (پارس شمالی) می‌شود. مجتمع گازی پارس جنوبی و شرکت نفت و گاز پارس که بخش قابل‌توجهی از تولید انرژی کشور را برعهده دارند، در این منطقه قرار گرفته‌اند. شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی، به‌عنوان بزرگ‌ترین قطب تولید گاز کشور، در ۲۶ سال گذشته نقش کلیدی در تأمین انرژی ایران ایفا کرده است. از آنجا که این منطقه بر پایه میدان گازی پارس جنوبی شکل گرفته، صنایع عمده آن پالایشگاه‌های گازی هستند، بنابراین بر اساس خوراک‌هایی که این پالایشگاه‌ها تولید می‌کنند، طرح‌های پتروشیمی تعریف شده است و بخش عمده‌ای از خوراک پتروشیمیها را تأمین می‌کند. به گفته خسرو افروزه، معاون برنامه‌ریزی و توسعه اقتصادی سازمان منطقه ویژه پارس، حدود ۷۳ درصد از تولید گاز سبد کشور از طریق این منطقه گازی تأمین می‌شود.
از طرفی با توجه به اینکه این تولیدات، بخش عمده‌ای از خوراک پالایشگاه‌ها را تأمین می‌کند، در این منطقه ۲۵ واحد تولیدی پتروشیمی با ظرفیت اسمی بالغ بر ۴۰ میلیون تن در سال وجود دارد که حدود ۵۱ نوع محصول تولید می‌کنند. آن‌طور که در تازه‌ترین آمارها منتشر شده، مجموع درآمد ارزی صادرات کل مناطق آزاد و ویژه کشور در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۸ میلیارد دلار بود که از این مقدار ۱۲.۳ میلیارد دلار مربوط به منطقه ویژه پارس است. معاون برنامه‌ریزی و توسعه اقتصادی سازمان منطقه ویژه پارس می‌گوید: افزون بر ۲۵ واحد تولیدی، بر اساس خوراک‌های تولیدشده در پالایشگاه‌های منطقه ویژه، ۳۸ مجوز سرمایه‌گذاری در پتروشیمیها با ظرفیت سالانه ۴۳ میلیون تن صادر شده که تا پنج سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.
تسهیل‌گری در سرمایه‌گذاری
مجموع طرح‌های در دست اجرا و واحدهای تولیدی نشان می‌دهد بیش از ۵۰ درصد ظرفیت صنعت پتروشیمی کشور در این منطقه تعریف شده که بر تولید و ارزآوری کشور بسیار اثرگذارند. افروزه در این مورد می‌گوید: «سرمایه‌گذاران هم به ظرفیت‌های این منطقه واقف هستند، بنابراین هم سرمایه‌گذارها متقاضی ورود به این منطقه هستند و هم ما وظیفه داریم شرایط و فرآیندهای سرمایه‌گذاری را برای ورود آنها تسهیل کنیم.»
معاون برنامه‌ریزی و توسعه اقتصادی منطقه ویژه پارس با اشاره به اینکه مأموریت اصلی سازمان جذب سرمایه برای توسعه صنایع تکمیلی و پایین‌دستی در منطقه است، می‌گوید: «افزایش کارایی و اثربخشی مدیریت منابع مالی و جذب سرمایه در راستای درآمدزایی، سودآوری و ایجاد ارزش افزوده در سطح منطقه و تأمین خواسته‌های مشتریان و ذی‌نفعان کلیدی از دیگر مأموریت‌های سازمان است که در نهایت این موضوع سبب جهش تولید و اشتغال‌زایی در سطح منطقه می‌شود.»
افروزه درباره اقدام‌هایی که در راستای ایجاد تسهیلات برای سرمایه‌گذاری در این منطقه انجام شده، می‌گوید: «با توجه به ظرفیت بزرگی که به لحاظ صنعتی در حوزه گاز و پتروشیمی در منطقه ایجاد شده، مهم‌ترین هدف این مدیریت، تسهیل فرآیند سرمایه‌گذاری در راستای توسعه منطقه است. یکی از بخش‌های اصلی این مدیریت، مطالعه و بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری است. در واقع با همکاری سایر بخش‌های این مدیریت، یک بررسی اولیه انجام و بسته‌های سرمایه‌گذاری ارائه می‌شود؛ این بررسی‌ها شامل اطلاعات منطقه، نوع خوراک، نوع زیرساخت‌ها، انواع فعالیت‌ها و پشتیبانی‌های موجود در منطقه می‌شود که در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد.»
حمایت یکسان از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی
موقعیت ویژه این منطقه، به‌تنهایی جذابیت سرمایه‌گذاری به‌شمار می‌رود؛ موقعیت‌هایی مانند دسترسی به خوراک با قیمت مناسب، نزدیکی به بنادر صادراتی و آبراه بین‌المللی خلیج فارس، بنابراین در صورت سرمایه‌گذاری در طرح‌های پایین‌دستی، تولید و اشتغال در منطقه و کشور رونق خواهد گرفت. به گفته معاون برنامه‌ریزی و توسعه اقتصادی سازمان منطقه ویژه پارس، تمرکز مهم دیگر این مدیریت، بررسی طرح‌های سرمایه‌گذاری است. او درباره سازوکار دریافت و تأیید طرح‌های توسعه از طرف سرمایه‌گذاران می‌گوید: «سرمایه‌گذاران با توجه به شرایط و نیازهای منطقه، طرح‌هایی را ارائه می‌دهند و بررسی و اخذ مجوز، از طرف واحد برنامه‌ریزی و توسعه اقتصادی سازمان منطقه ویژه پارس انجام می‌شود. این بررسی‌ها به عقد قرارداد و در اختیار گذاشتن زمین برای اجرای طرح منجر می‌شود. در این فرآیند، همکاران این مدیریت همراه سرمایه‌گذاران هستند و فعالیت‌های آنها را تسهیل می‌کنند.»
این فراخوان برای طرح‌های توسعه و جذب سرمایه‌گذاری، فقط مخصوص متقاضیان داخلی نیست و سرمایه‌گذاران خارجی را هم شامل می‌شود. با توجه به گسترش تجارت بین‌المللی و نیاز کشورها به همکاری در عرصه اقتصادی، در سال ۱۳۸۱ سازوکار حمایتی و اعطای تضمین‌های لازم به سرمایه‌گذاران تحت عنوان قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی که با نام اختصاری فیپا (FIPPA) یا The Foreign Investment Promotion and Protection Act شناخته می‌شود، تصویب شد. بر اساس همین قانون، منطقه ویژه پارس از طرح‌های توسعه و سرمایه‌گذارهای خارجی هم حمایت می‌کند. افروزه درباره چگونگی تخصیص زمین برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای سرمایه‌گذاران خارجی می‌گوید: «مؤسس شرکتی که در ایران تأسیس می‌شود، باید حتماً ایرانی باشد، اما سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند سهامدار آن شرکت باشند، بنابراین یک سرمایه‌گذار خارجی برای اینکه بتواند طرح خود را در ایران ارائه و اجرایی کند و بخواهد قراردادی با دولت جمهوری اسلامی منعقد و زمین دریافت کند، باید حتماً شرکت ایرانی باشد، اما با سهامداری صددرصدی سرمایه‌گذار خارجی. این موضوع فرآیند ورود سرمایه‌گذاران را تسهیل می‌کند.»
مشوق‌های جدید سرمایه‌گذاری
یکی از نیازهای اصلی برای سرمایه‌گذاری در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی، دسترسی راحت به زمین و خوراک برای اجرای طرح‌هاست. افروزه در این باره می‌گوید: «سرمایه‌گذاران و صاحبان طرح‌های توسعه، نیاز دارند منابع مالی در اختیارشان بوده و زیرساخت‌های لازم برای اجرای طرح‌شان فراهم باشد. خوشبختانه در منطقه زیرساخت‌ها فراهم است که شامل جاده‌های دسترسی، بنادر، فرودگاه، اراضی و آب و برق مورد نیاز و... می‌شود.» وی با اشاره به اینکه یکی از مشوق‌های اصلی، تسهیل و کوتاه کردن زمان فرآیند اخذ مجوز و اجرای طرح‌هاست، می‌گوید: «پیش از این دسترسی به این زیرساخت‌ها و مجوزها، فرآیند زمان‌بری بود، اما با حمایت شرکت ملی نفت ایران و پیگیری مدیرعامل منطقه، اختیارات بیشتری به این مدیریت داده شده تا فرآیند، ساده‌تر و کوتاه‌تر به نتیجه برسد. در واقع سرمایه‌گذار برای طی کردن فرآیند کار خود، با یک نهاد روبه‌رو است و دیگر لازم نیست با سازمان‌های دیگر طرف حساب باشد. در واقع عمده مجوزها از طرف خود سازمان منطقه ویژه پارس صادر می‌شود. اگر مدارک و مستندات سرمایه‌گذار آماده باشد، از زمان ورود حداکثر طی دو ماه فرآیند واگذاری زمین انجام می‌شود. موضوع دیگر، معافیت گمرکی است که برای ورود کالا صفر است و درمورد طرح‌های در دست اجرا، زمانی که به تولید برسند، بین ۱۰ تا ۱۳ سال هم از مالیات عملکرد معاف خواهند شد.»
ارائه بسته‌های سرمایه‌گذاری کوچک‌مقیاس
این منطقه همواره راه ورود سرمایه‌گذاران خارجی بوده و امروز، با تمام محدودیت‌ها، حجم قابل‌توجهی از سرمایه‌های داخلی به این سمت روانه شده‌اند، بر اساس گزارش‌های ۱۴۰۳، حدود یک ونیم میلیارد دلار از طرح‌های در حال اجرا در این منطقه از محل سرمایه‌های داخلی بوده است. موضوع قابل‌توجه دیگر این است که ورود بخش خصوصی، به‌ویژه در سال‌های اخیر بیشتر شده؛ دلیل آن هم تصمیم برای ارائه طرح‌های کوچک‌مقیاس حدود ۳۰، ۴۰ میلیون دلاری است. به گفته افروزه، عموم این طرح‌ها در صنایع پایین‌دستی پتروشیمی است که خروجی آن محصولات مصرفی از قبیل قطعات پلیمری یا مواد شیمیایی و... خواهد بود. ایجاد این ظرفیت برای سرمایه‌گذارهای داخلی هم جذابیت خواهد داشت. از طرفی، با برطرف شدن محدودیت‌های بین‌المللی، ایجاد امنیت بیشتر و ثبات متغیر اقتصادی، توان بیشتری برای ارائه ظرفیت‌های این منطقه وجود خواهد داشت، البته با تمام شرایطی که امروز وجود دارد، جذابیت این منطقه به‌قدری است که هنوز هم سرمایه‌گذار ورود می‌کند.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه اقتصادی سازمان منطقه ویژه پارس با اشاره به مهم‌ترین برنامه این منطقه را برای سال ۱۴۰۴ می‌گوید: «در تلاش هستیم بیش‌ازپیش ارتباط خود را با مجموعه سرمایه‌گذارها بیشتر کرده و فرآیند واگذاری طرح‌ها را کوتاه‌تر کنیم. در مورد بحث خارجی هم ارتباطاتی شکل گرفته و تمایل و ظرفیت خود را از طرف وزارت امور خارجه به کشورهای دیگر، به‌خصوص کشورهای جنوب خلیج فارس اعلام کردیم و تعداد معدودی طرح پیشنهاد دادیم که علاوه بر جذب آنها، سرمایه‌گذاران داخلی را هم در صورت تمایل به سمت آنها سوق دهیم. در واقع بنا داریم از توانمندی و ظرفیت آنها استفاده کنیم.»
منطقه ویژه اقتصادی پارس نه‌تنها نبض تولید گاز کشور را در دست دارد، بلکه با ارائه زنجیره‌ای ارزشمند از پالایشگاه‌ها تا صنایع پتروشیمی، بستری بکر برای خلق ثروت و ارزش افزوده فراهم آورده است. مشوق‌های هوشمندانه، زیرساخت‌های آماده و تسهیل‌گری در فرآیندهای سرمایه‌گذاری، این منطقه را به مقصدی ایده‌آل برای سرمایه‌گذارانی تبدیل کرده است که به دنبال بازدهی مطمئن و مشارکت در توسعه صنعتی پایدار هستند. اکنون زمان پیوستن به این قطب پویای اقتصادی و بهره‌مندی از فرصت‌های بی‌شمار آن فرا رسیده است.
