منطقه نفتی بهرگان بهعنوان قدیمیترین منطقه عملیاتی شرکت نفت فلات قاره ایران، نقشی بیبدیل در تاریخ صنعت نفت در خلیج فارس ایفا کرده است. از حفاری نخستین چاه در حوزه بهرگانسر در سال ۱۳۳۹ تا آغاز فرآورش نفت خام در سال ۱۳۴۰، این منطقه به یکی از محورهای اصلی تولید دریایی کشور تبدیل شد.
پس از انقلاب و ادغام شرکتهای چندملیتی فعال در جزایر مختلف ایران و منطقه خلیج فارس، شرکت نفت فلات قاره ایران تشکیل شد و بهرگان نخستین منطقه عملیاتی آن بود. امروز منطقه عملیاتی بهرگان با پوشش چهار میدان مهم بهرگانسر، هندیجان، سروش و نوروز، نهتنها مرکز تولید نفت است بلکه یک هاب راهبردی برای دریافت، ذخیرهسازی و صادرات نفت خام و میعانات گازی محسوب میشود.
متن پیشرو گفتوگوی خبرنگار شانا با سید غلامحسین امامی، رئیس عملیات تولید منطقه بهرگان شرکت نفت فلات قاره ایران است که تصویری کامل از وضع میدانها و برنامههای افزایش تولید ارائه میدهد.
منطقه نفتی بهرگان چه پیشینهای دارد و از چه زمانی شکل گرفته است؟
منطقه نفتی بهرگان، قدیمیترین منطقه نفتی شرکت نفت فلات قاره ایران است که با حفاری نخستین چاه در حوزه نفتی بهرگانسر در سال ۱۳۳۹ و آغاز عملیات فرآورش نفت خام در سال ۱۳۴۰ شکل گرفته و بهعنوان نخستین منطقه فلات قاره ایران شناخته میشود.
قبل از انقلاب چیزی به نام شرکت فلات قاره نداشتیم؛ هرکدام از جزایر شامل خارک، بهرگان، سیری و لاوان تحت پوشش یکی از شرکتهای چندملیتی کار میکردند. با پیروزی انقلاب و در سال ۵۸ به دستور امام خمینی (ره)، این شرکتها ادغام شدند و شرکت نفت فلات قاره ایران را تشکیل دادند. اکنون تعداد مناطق عملیاتی شرکت نفت فلات قاره ایران به ۶ منطقه افزایش یافته و قشم و کیش نیز به چهار منطقه قبلی اضافه شدهاند.
چه حوزههای نفتی تحت پوشش منطقه بهرگان قرار دارند؟
نخستین چاه در حوزه نفتی بهرگانسر حفر شده و بهتدریج حوزه نفتی هندیجان، حوزه نفتی نوروز و بعد از انقلاب حوزه نفتی سروش به آن اضافه شده است، البته حوزه نفتی سروش قبل از انقلاب هم فعالیت میکرد اما متعلق به منطقه خارک بود که بعد از انقلاب بهدلیل مشابه بودن طرح توسعه میدان نفتی سروش و نوروز، همچنین تشابه نفت خام این دو میدان قرار شد این دو حوزه بهصورت جامع توسعه داده شوند و از همین رو، توسعه میدان نوروز نیز به منطقه بهرگان داده شد. هماکنون منطقه بهرگان چهار حوزه نفتی بهرگانسر، هندیجان، سروش و نوروز را تحت پوشش خود دارد.
نفت تولیدی این حوزهها چگونه فرآورش و منتقل میشود؟
حوزه نفتی هندیجان و بهرگانسر بهصورت تجمیعی پس از گاززدایی اولیه روی سکو، به خشکی ارسال و در خشکی نمکزدایی انجام میشود، سپس از دو راه، صادرات نفت این دو میدان انجام میشود. اما حوزه سروش و نوروز کاملاً متفاوت است؛ صفر تا صد عملیات در این دو میدان در دریا انجام میشود. در میدان سروش، نفت خام تولیدی در همان دریا، گاززدایی و نمکزدایی میشود. نفت نوروز نیز در سکوی سروش نمکزدایی میشود.
نکته مهم آن است که نفت تولیدی از میدانهای سروش و نوروز شیرین است، بنابراین فرآورش آن در دریا امکانپذیر است. این دو حوزه هیچ وابستگی فرایندی به خشکی ندارند.
منطقه بهرگان چه مزیتی راهبردی نسبت به سایر مناطق نفتی ایران دارد؟
این منطقه قابلیت آن را دارد که هم هاب ورودی و هم هاب خروجی نفت خام باشد. ما میتوانیم هم دریافتکننده نفت خام از مناطق دیگر و هم صادرکننده آن باشیم، همچنین میتوانیم از گوی شناور نفت دریافت و صادر کنیم. به همین دلیل منطقهای کاملاً راهبردی است، همچنین در زمان هشت سال جنگ تحمیلی، این منطقه دریافتکننده فرآورده از خارج کشور بود و خط مقدم جبهه را تغذیه میکرد.
برنامه شرکت برای افزایش تولید نفت در این منطقه عملیاتی چیست؟
با توجه به افت طبیعی فشار مخازن، حفظ و افزایش تولید نفت در دستور کار قرار دارد. همواره تلاش کردهایم تولید بهصورت صیانتی انجام شود، زیرا اگر تنها به برداشت حداکثری توجه میکردیم، امروز چیزی از این مخازن باقی نمانده بود. با این رویکرد صیانتی، میدانهای بهرگانسر و هندیجان پس از ۶۴ سال همچنان با فشار طبیعی در حال تولید هستند. بر اساس برنامهریزیها، افزایش روزانه حدود ۳۹۰۰ بشکه نفت در یک سال آینده در منطقه عملیاتی بهرگان هدفگذاری شده است.
آیا منطقه بهرگان در حوزه هوشمندسازی اقدامی داشته است؟
بله، چاههای این منطقه ۱۰ سال پیش با کمک پیمانکار ایرانی به سیستم اسکادا متصل شده و فشار چاهها قابل رصد است، البته در حوزه بهرگانسر پلتفرمها منفرد هستند و کنترل سختتر است و با پنل خورشیدی و باتری و ارتباط بیسیم این کنترل انجام میشود.
چه اقدامهایی در زمینه محیط زیست و بهینهسازی مصرف آب و برق انجام شده است؟
در منطقه عملیاتی بهرگان در گام نخست، استانداردهای صرفهجویی اجرا شده است. با اینکه آب از سد کوثر میآید، برای کاهش مصرف آب و کاهش فشار بر شبکه سراسری آب کشور اقدام کردهایم. واحدهای شیرینسازی سکوها سرویس شدهاند. همچنین شناسنامه پروژه ساخت آبشیرینکن ۲۰۰۰ مترمکعبی تهیه و به شرکت ملی نفت ارسال شده است.
در حوزه برق نیز با توجه به افزایش مصرف در ماههای گرم، در تلاشیم نیروگاه منطقه را راهاندازی کنیم تا به شبکه برق و پایداری آن کمک کنیم. در مورد گازسوزی در مشعلها نیز در سروش و نوروز گاز مشعل کمی داریم، زیرا گاز کاملاً شیرین است و در توربینها برای تولید برق مورد نیاز سکوها مصرف میشود. مازاد آن نیز به سکوی ابوذر میرود.
