جریان‌سنج مجازی، رویکرد نوین اندازه‌گیری در چاه‌های نفت

رئیس امور پژوهش و توسعه شرکت مهندسی و توسعه نفت با تأکید بر ضرورت حرکت به‌ سوی راهکارهای داده‌محور گفت: اجرای جریان‌سنج مجازی مبتنی بر هوش مصنوعی، گامی عملی در مسیر هوشمندسازی چاه‌های نفت و کاهش وابستگی به فناوری‌های پرهزینه و پرمخاطره است.

به گزارش تجارت نفت به نقل از شانا به نقل از شرکت مهندسی و توسعه نفت، سعید ساویز با اشاره به اهمیت پروژه جریان‌سنج مجازی مبتنی بر هوش مصنوعی که قرارداد آن روز گذشته (اول دی) امضا شد، اظهار کرد: اندازه‌گیری دقیق جریان تولید در چاه‌های نفت همواره یکی از چالش‌های فنی و اقتصادی صنعت نفت بوده است. هدف از اجرای قرارداد طراحی و ساخت جریان‌سنج مجازی، حرکت به‌ سوی راهکارهای نرم‌افزارمحور، ایمن و داده‌محور است که بتواند با هزینه کمتر و انعطاف‌پذیری بالاتر، اطلاعات قابل اتکایی در اختیار بهره‌برداران قرار دهد.

وی افزود: در سال‌های گذشته فناوری جریان‌سنج‌ مجازی (MPFM) به‌عنوان راهکار مرجع اندازه‌گیری جریان چندفازی شناخته می‌شد، اما اتکای این فناوری به منابع هسته‌ای، ملاحظات ایمنی، الزامات سخت‌گیرانه بهره‌برداری و هزینه‌های بالا، سبب شده است صنعت نفت جهان به‌تدریج از آن فاصله بگیرد.

مسیر بومی‌سازی و افق پیش‌رو

رئیس امور پژوهش و توسعه شرکت مهندسی و توسعه نفت گفت: جریان‌سنج مجازی مبتنی بر هوش مصنوعی، تنها با استفاده از داده‌های عملیاتی چاه می‌تواند دبی و رفتار جریان را با دقت قابل قبول برآورد کند. این رویکرد نشان‌دهنده تغییر پارادایم از سخت‌افزارمحوری به هوشمندی مبتنی بر الگوریتم و تحلیل داده است.

ساویز با بیان اینکه بر اساس مفاد این قرارداد، جریان‌سنج مجازی طراحی‌شده قابلیت استفاده در چاه‌های مجهز به پمپ و چاه‌های بدون پمپ را خواهد داشت، تصریح کرد: الگوریتم‌های هوش مصنوعی این سامانه متناسب با نوع چاه آموزش داده می‌شوند. تفاوت در رفتار جریان، شرایط تولید و داده‌های ورودی در الگوها لحاظ شده است تا دقت محاسبات در سناریوهای مختلف حفظ شود.

به گفته وی، داده‌هایی مانند فشار، دما، توان مصرفی پمپ و سایر پارامترهای در دسترس، ورودی اصلی مدل‌های هوش مصنوعی را تشکیل می‌دهند و سامانه به‌مرور زمان و با یادگیری از داده‌های واقعی، عملکرد خود را بهبود می‌بخشد.

گامی عملی در مسیر هوشمندسازی میادین نفتی

رئیس امور پژوهش و توسعه شرکت مهندسی و توسعه نفت با اشاره به اینکه انتخاب چاه‌های تحت مدیریت این شرکت در منطقه غرب کارون نیز هدفمند انجام شده است، افزود: غرب کارون به‌دلیل تنوع شرایط تولید، نوع چاه‌ها و اهمیت راهبردی میادین، محیطی واقعی و مناسب برای ارزیابی عملکرد این فناوری محسوب می‌شود. در صورت دستیابی به نتایج مطلوب، امکان تعمیم و به‌کارگیری این سامانه در سایر میادین نفتی کشور نیز فراهم می‌شود.

ساویز اظهار کرد: این پروژه با محوریت توان داخلی و مشارکت بازیگران فناور اجرا می‌شود و می‌تواند زمینه‌ساز تجاری‌سازی یک محصول دانش‌بنیان در صنعت نفت کشور باشد.

وی در پایان تأکید کرد: هدف ما تنها اجرای یک پروژه پژوهشی نیست، بلکه به‌دنبال توسعه راهکاری بومی، قابل اتکا و قابل توسعه هستیم که در آینده بتواند بخشی از نیازهای صنعت نفت کشور را پاسخ دهد. این قرارداد را می‌توان گامی عملی در مسیر هوشمندسازی میادین نفتی و بهره‌گیری هدفمند از هوش مصنوعی در تصمیم‌سازی‌های فنی دانست؛ مسیری که آینده صنعت نفت بی‌تردید به آن وابسته است.

بر اساس این گزارش، به‌منظور توسعه فناوری‌های نوین، کاهش وابستگی به تجهیزات پرهزینه و پرمخاطره و حرکت به‌سوی راهکارهای هوشمند، مدیریت پژوهش شرکت ملی نفت ایران به درخواست شرکت مهندسی و توسعه نفت و با مشارکت پارک علم و فناوری، قراردادی یک‌ساله برای طراحی و ساخت جریان‌سنج مجازی (VFM) مبتنی بر هوش مصنوعی امضا کرد. این طرح به‌صورت پایلوت در تعدادی از چاه‌های نفت منطقه غرب کارون اجرا می‌شود.